Wie al naar verschillende sauna’s is geweest, is vast al eens in aanraking gekomen met een kelosauna. Dat is een kleine houten saunahutje die de Finnen al eeuwen traditiegetrouw gebruiken. Weinig mensen beseffen hoe uniek en duurzaam deze saunacabines zijn.
Dood hout
Kelosauna’s zijn gemaakt van kelohout, wat in het Fins nagenoeg hetzelfde betekent als dood dennenhout. Door de barre weeromstandigheden van het poolgebied, groeien deze kelo’s – of ook wel poolsparren – maar drie maanden in het jaar wanneer het vorstvrij is. De bomen zijn zeer hoog, en ook zeer oud. Sommigen worden wel 300 jaar. Door hun leeftijd kan hun voeding niet meer volledig tot aan de top reiken en dat maakt dat ze stilaan afsterven. Het bosbeheer van Lapland, de noordelijkste regio van Finland, verzamelt de gestorven bomen en laat houthakkers er de mooiste dingen mee maken. De bomen zijn echter schaars, en dat maakt hen zeer waardevol.
Hard vanbinnen, zacht vanbuiten
De boomstam van de kelo heeft een dikte van 17 tot 60 centimeter. Omdat de bomen zo oud zijn, hebben ze zeer dichte jaarringen, wat de bomen erg droog en hard maakt. Zo zijn ze het gewenste bouwmateriaal voor meubelmakers. De boomstammen bezitten geen schors meer, omdat ze door jaren dood recht gestaan te hebben de schors er beetje bij beetje is gaan afvallen. De buitenkant is lichtgrijs en heeft een dikte van twee centimeter. Deze bovenlaag is vrij zacht en is daarom perfect voor een geleidelijke afgifte van warmte. Het hout heeft bijna geen behandeling nodig en gaat jaren mee.
Löyly
Doordat kelohout geleidelijk de warmte vrijgeeft, worden er vaak opgietsessies in gehouden. Bij een opgietsessie zal een saunameester oliën of water op de stenen gooien. Dat zorgt voor een extra warmtegolf en zo zullen de inzittenden nog meer gaan zweten. De Finnen noemen deze reactie op een opgieting een löyly. Hetzelfde effect kan gecreëerd worden door berkentakjes die ze zachtjes tegen de huid tikken. Een saunameester kan op verschillende manieren mensen in de sauna meer doen laten zweten. Zo wordt er ook wel eens met handdoeken gezwierd en met kruiden en vruchten gewapperd. Dat zijn echter geen tradities van de Finnen.
